Legnica zabiega o fundusze na remont wieży Świętej Jadwigi i słynnej Zielonej Komnaty
Zarząd Województwa Dolnośląskiego przeznaczył w tym roku 5 milionów złotych na udzielenie dotacji, związanych z pracami konserwatorskimi, restauratorskimi i robotami budowlanymi przy zabytkach wpisanych do rejestru. Kwota to niewielka, zważywszy że dotyczy całego Dolnego Śląska. Jak nieoficjalnie wiadomo, do 30 stycznia – który to dzień był ostatecznym terminem składania aplikacji – zainteresowane podmioty z całego regionu złożyły aż ok. 300 wniosków.
Dofinansowanie może być udzielone w wysokości do 70 procent, a w przypadkach obwarowanych szczególnymi zapisami, nawet do 100 procent kosztów prac. Oceną wniosków i podziałem pieniędzy zajmie się komisja, w skład której wchodzą przedstawiciele Wojewódzkiego Dolnośląskiego Urzędu Konserwatora Zabytków, Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków oraz Sejmiku Województwa i Urzędu Marszałkowskiego.
Zabiegi o tegoroczne marszałkowskie dofinansowanie dla cennych zabytków podjęła także Legnica. Na polecenie Prezydenta Miasta opracowany został projekt pod nazwą „Renowacja Zielonej Komnaty i wieży św. Jadwigi w Zamku Piastowskim w Legnicy. Etap I – prace budowlano-konserwatorskie wieży św. Jadwigi”. Celem projektu jest powstrzymanie procesu niszczenia obiektu, jego zabezpieczenie, udostępnienie zabytku zwiedzającym i zachowanie go, jako dobra dziedzictwa kulturowego, dla kolejnych pokoleń.
Wieża Świętej Jadwigi na legnickim zamku należy do najstarszych zabytków
naszego miasta i całego Śląska. Jej budowę rozpoczęto jeszcze w czasach księcia
Henryka Brodatego, męża patronki wieży, ostatecznie ukończono zaś w początkach
XV wieku, za rządów Ludwika II. Wówczas zapewne odnowiono komnatę stanowiącą
najwyższą kondygnację starej wieży, a którą już wtedy tradycja określała jako
„stare mieszkanie św. Jadwigi". Dalszych zmian w wystroju komnaty dokonał
prawnuk Ludwika II, książę Fryderyk.
Nawiązując do charakterystycznych dla okresu przejściowego od gotyku do
renesansu tzw. „zielonych komnat" kazał książę pokryć całą salę
iluzjonistycznym malowidłem przedstawiającym splątane, bujne gałęzie, liście
akantu i duże, nieco przestylizowane, pierwotnie różowe kwiaty. Malowidło
zajmowało całą komnatę, łącznie ze sklepieniem oraz rozglifieniami okien, by stwarzać
wrażenie wnętrza altanki czy też Ogrodu Zamkniętego (hortus conclusus) o
bogatej rajskiej symbolice.
Rajski ogród stanowi oprawę dla drugiego głównego wątku polichromii:
pocztu Dobrych Bohaterów, najsławniejszych i najdzielniejszych rycerzy
wszystkich czasów, którzy stanowili wówczas niezachwiany wzór szlachetności,
sprawiedliwości, honoru i męstwa.
Wieża Świętej Jadwigi to średniowieczny
obiekt zabytkowy, znajdujący się pod ochroną konserwatorską. Zlokalizowana jest
w południowo–zachodnim narożniku Zamku Piastowskiego w Legnicy. Jej dolna część
ma kształt walca zwieńczonego galeryjką z blankowaniem wywiniętym przed lico w swej
górnej części. Wieńczy ją ośmiokątny hełm o konstrukcji drewnianej, zakończony
szpicem i gałką z blachy miedzianej.
Wieża jest wykonana z cegły licowej (w
dolnej jej części występuje XIX-wieczne płaszczowanie). Wsporniki galeryjki,
nakrywy, blankowanie i częściowo obramienie otworów, a także gzymsy wykonano z
piaskowca. Hełm kryty jest dachówką typu „mnich-mniszka”. Z pierwotnej wieży
zachowały się jedynie mury, sklepienie „Zielonej Komnaty” z cennymi polichromiami
(pochodzącymi z ok. 1500 roku) oraz w znacznej części kamieniarka. Pozostałe
elementy pochodzą z odbudowy przeprowadzonej w latach 60 i 70 ubiegłego wieku
(wg projektu arch. Jerzego Rozpędowskiego). Wieża Świętej Jadwigi, jako część
Zamku Piastowskiego, została wpisana do rejestru zabytków już w 1949 roku.
Całkowity koszt realizacji projektu
wyniesie 1.500.000 złotych. Wnioskowana wysokość dotacji marszałkowskiej - to
1.480.050 zł. Wkład własny gminy opiewa na kwotę 19.950 zł.
Ze względu na złożoność koniecznych do wykonania prac budowlanych i konserwatorskich Prezydent Legnicy, po konsultacji z projektantem i Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, podjął decyzję o podziale zadania pn. „Renowacja Zielonej Komnaty i wieży Świętej Jadwigi w Zamku Piastowskim w Legnicy” na 2 etapy:
- Etap I. Prace budowlano–konserwatorskie w wieży Świętej Jadwigi.
- Etap II. Prace restauracyjno–konserwatorskie w Zielonej Komnacie w wieży Świętej Jadwigi.
Realizację etapu I przewidziano na rok 2009, natomiast etapu II - na rok 2010. 28.01.2009 r. Gmina Legnica, czyli inwestor przedsięwzięcia, uzyskała pozwolenie na wykonanie robót budowlanych, polegających na renowacji Zielonej Komnaty i wieży Świętej Jadwigi na Zamku Piastowskim w Legnicy.
(W historycznej części tekstu wykorzystano fragmenty artykułu Stanisława Jujeczki pt. „Zapomniana komnata” zamieszczonego w WERSJI, w styczniu 2001 roku.)