Fundusze Unijne
W tym roku Legnica świętuje 20. rocznicę wejścia do Unii Europejskiej. Dorosło już pierwsze pokolenie mieszkańców urodzone w Europie bez granic, w Europie zjednoczonej, które – razem ze swoimi rodzicami i dziadkami – śmiało może powiedzieć: Europa to my! Od 20 lat legniczanie są równorzędnymi partnerami w realizacji projektu wspólnoty, która nie ma sobie równych w dziejach cywilizacji. To wielkie osiągnięcie!
Idea zjednoczenia jest szczególnie ważna dla miasta przez prawie pół wieku podzielonego murem, którego 1/3 terytorium została odzyskana dopiero w 1993 roku. Dzięki projektom unijnym Legnica, ważny punkt na mapie Polski, znaczący ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy stała się ważnym, regionalnym centrum gospodarczym i usługowym. To również dzięki inwestycjom unijnym miasto otwiera się na wyzwania XXI wieku, jest przychylne inwestorom i gościom, którzy doceniają jego zdywersyfikowaną, gospodarczą dynamikę, różnorodność i piękno zabytków. Pozyskane środki uczyniły z Legnicy atrakcyjne miejsce lokowania krajowych i zagranicznych inwestycji i reinwestycji o globalnym oddziaływaniu, co wzmacnia rolę miasta jako ponadregionalnego ośrodka w biznesie i usługach.
Wartość unijnych środków jest imponująca. W ciągu minionych 20 lat miasto zostało objęte ponad 200 projektami unijnymi, na które pozyskano 4,3 miliarda złotych unijnego dofinansowania. Środki te to największa pula, jaka trafiła do Legnicy po 1945 roku, porównywalna jedynie z wydatkami poniesionymi na budowę Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (na przełomie lat 60. i 70. XX wieku było to 70% nakładów inwestycyjnych na terenie Ziem Odzyskanych).
Dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu miasta towarzyszyła również zmiana jakości życia jego mieszkańców, którzy korzystają z nowoczesnych technologii w usługach publicznych, gospodarce odpadami oraz gospodarce wodno-ściekowej. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie ogromny strumień unijnych pieniędzy, który z jednej strony napłynął do miasta w sposób bezpośredni, a z drugiej umożliwił realizację inwestycji krajowych i regionalnych o kluczowym znaczeniu dla funkcjonowania i rozwoju Legnicy.
Beneficjentem tych środków jest samorząd Legnicy, instytucje oraz agencje państwowe i regionalne, przedsiębiorcy, przedsiębiorstwa energetyczne i komunalne, instytucje kultury, placówki oświatowe, uczelnie wyższe, służby ochrony zdrowia i porządku publicznego, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie, organizacje społeczne, stowarzyszenia i wiele innych. Mnogość beneficjentów unijnej pomocy w naszym mieście pozwala stwierdzić, że na przestrzeni 20 lat obecności Polski w Unii Europejskiej każdy legniczanin skorzystał z dobrodziejstw infrastruktury lub usług wspartych środkami europejskimi.
Na czoło wysuwają się inwestycje transportowe. Dzięki funduszom unijnym region zyskał możliwość modernizacji i rozbudowy infrastruktury drogowej oraz kolejowej. W samej Legnicy zrealizowano m.in. przebudowę ul. Jaworzyńskiej, Bydgoskiej, Grabskiego, powstała też obwodnica zachodnia. Niezwykle ważną dla wzmocnienia potencjału miasta i jego dostępności była budowa drogi ekspresowej S3, zrealizowana przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad oraz modernizacja kluczowych dla legniczan linii kolejowych E30 i 289 wykonanych przez PKP PLK SA. Te potężne, strategiczne zadania inwestycyjne zostały wsparte środkami europejskimi. Dopełniając działania z zakresu transportu samorząd oraz Koleje Dolnośląskie dokonały wymiany taboru autobusowego i kolejowego.
Unijne standardy ochrony środowiska oraz zwiększająca się świadomość Polaków determinowały realizację szeregu przedsięwzięć proekologicznych. Legnica wykorzystała również i tę szansę przeprowadzając szereg ważnych dla środowiska inwestycji, które - na pozór niewidoczne - mają kluczowe znaczenie dla środowiska. Legnickie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej wykorzystało środki unijne do budowy a następnie także modernizacji sortowni odpadów komunalnych, podczas gdy Legnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji uporządkowało gospodarkę wodno-ściekową w mieście. Dążąc do ograniczenia niskiej emisji, unijne środki wspomogły również poprawę efektywności energetycznej wielu budynków. Systemowo zrealizowano termomodernizację miejskich placówek oświatowych, komendy policji, legnickich spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, a także obiektów Collegium Witelona Uczelni Państwowej. Natomiast Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu przeprowadził prace w zakresie ochrony przeciwpowodziowej na rzece Wierzbiak.
Unijnemu wsparciu legniczanie zawdzięczają także rozwój sektora energetyki w mieście, w tym energetyki opartej o odnawialne źródła energii. Zaliczyć tu można inwestycje spółki Tauron. Przedsiębiorcy prywatni inwestowali w farmy fotowoltaiczne, a instytucje publiczne w instalacje OZE na potrzeby użytkowanych przez siebie budynków. Polska Spółka Gazownictwa przeprowadziła zadanie dotyczące modernizacji i poprawy parametrów technicznych sieci gazowej w rejonie ulic: Złotoryjskiej, Reja i Grabskiego, a WPEC inwestował w sieci ciepłownicze na terenie miasta.
Ważna dla historycznej przestrzeni miejskiej była rewitalizacja Kartuz, kompleksowo przeprowadzona w trakcie dwóch perspektyw unijnego budżetu 2007-2013 oraz 2014-2020. Swój blask odzyskało wówczas szereg kamienic, nowe funkcje nadano ul. Nadbrzeżnej, przy której powstał atrakcyjny bulwar – miejsce spotkań i odpoczynku mieszkańców. Nowe funkcje nadano zdegradowanym obiektom, tworząc Centrum Integracji Społecznej Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej i Doskonalenia Nauczycieli. Zadaniom tym towarzyszyła kompleksowa odnowa przestrzeni miejskich – podwórek, placów zabaw, zieleni, chodników i dróg. Przeprowadzony przez miasto proces rewitalizacji Kartuz to modelowy przykład przemyślanego planowania strategicznego oraz wieloaspektowego rozwiązywania problemów natury infrastrukturalnej i społecznej. Takie podejście do wyzwań miejskich to swoistego rodzaju know-how, które także zawdzięczamy obecności Polski w Unii Europejskiej. Warto dodać, że rewitalizacji z udziałem środków europejskich doczekał się najważniejszy legnicki trakt - ul. Najświętszej Marii Panny oraz obiekty dydaktyczne Collegium Witelona Uczelni Państwowej.
Opisując inwestycje miejskie nie sposób nie wspomnieć o transformacji cyfrowej. To właśnie ze środków unijnych sfinansowano monitoring miejski a cyfryzacja wielu usług umożliwia mieszkańcom załatwianie spraw bez wychodzenia z domu. Ze środków unijnych przeprowadzono też informatyzację legnickich kin oraz Teatru im. Heleny Modrzejewskiej. Pisząc o Teatrze warto wspomnieć o dziedzictwie kulturowym. Z wykorzystaniem dotacji na ten cel przeprowadzono prace rewitalizacyjne siedziby Teatru oraz rewaloryzację budynku Legnickiej Biblioteki Publicznej – zabytkowej loży masońskiej, gdzie podczas remontu odkryto XIX-wieczne freski. Środki UE pozwalały również na organizację ważnych w życiu miasta wydarzeń kulturalnych, takich jak Legnicki Festiwal SREBRO, czy Legnickie Lato Kulturalne.
Obecność Polski w Unii Europejskiej to także programy inwestujące w kapitał ludzki, w tym w edukację. W Legnicy wsparcie otrzymały programy badawczo-rozwojowe, inkubatory przedsiębiorczości i usługi otoczenia biznesu. Aktywnym beneficjentem środków unijnych było Collegium Witelona Uczelnia Państwowa, gdzie powstał Akademicki Inkubator Technologiczny. Podobne inicjatywy były dziełem Agencji Rozwoju Regionalnego ARLEG, która wdrożyła Legnicki Inkubator Przedsiębiorczości oraz udzielała wszechstronnego wsparcia legnickim przedsiębiorcom. Owocem unijnego wsparcia był także obiekt Centrum Biurowo-Usługowego Legnickiego Parku Technologicznego KGHM Letia. Dedykowane edukacji środki unijne Legnica spożytkowała tworząc i doposażając pracownie szkolne, organizując zajęcia dodatkowe dla uczniów oraz wspierając proces dydaktyczny z udziałem innowacyjnych form nauczania i nowoczesnych technologii. Dzięki unijnemu wsparciu w mieście powstało kilka niepublicznych ośrodków wychowania przedszkolnego oraz kluby dziecięce.
Służba zdrowia to kolejny aktywny beneficjent środków pomocowych. W Legnicy liderem w tym zakresie był Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, który zmodernizował i doposażył SOR oraz odziały szpitalne w niezbędny sprzęt medyczny. Zmodernizował też swoje obiekty pod kątem energetycznym. Unijne pieniądze popłynęły do Pogotowia Ratunkowego oraz placówek działających w systemie niepublicznym.
Dynamikę rozwoju miasta w ciągu dwóch dekad obecności w Unii Europejskiej dopełniają legniccy przedsiębiorcy, którzy systematycznie modernizowali swoje zakłady pracy, wdrażali nowe technologie i linie produkcyjne, dbali o efektywność energetyczną swoich obiektów oraz implementowali rozwiązania przyjazne środowisku.
Przykładów można by mnożyć zapewne dużo więcej. Miasto obecne i to sprzed 20 lat to dwa zupełnie różne organizmy. Skala i tempo przemian – gospodarczych, infrastrukturalnych, społecznych – jest imponująca a przecież unijna Legnica wkracza dopiero w swój wiek dojrzały.
