Ludność cygańska w Legnicy w 2004r.
Ludność cygańska w Legnicy w 2004r.
W sierpniu 2004r. w Legnicy zamieszkiwały 63 rodziny cygańskie liczące łącznie 273 osoby.30 W tej grupie były 154 osoby dorosłe (w tym 81 kobiet) i 119 dzieci (w tym w wieku szkolnym 80). Jest to społeczność stosunkowo młoda. Osób urodzonych przed 1945r. było zaledwie 11. W grupie dorosłych dominują osoby w przedziale wiekowym od 25 do 50 lat (84 osoby). Ponad połowa urodziła się w Legnicy (139 osób).
Rodziny prowadzące wspólnie gospodarstwo domowe liczyły od 2 do 11 osób. Było wśród nich 19 rodzin mieszanych (w 11 przypadkach mężem Cyganki był Polak). Najwięcej było rodzin 3-4 osobowych (25) oraz 5-7 osobowych (16). Rodzin liczących od 8 do 11 osób było 9, w tym 8 osobowych - 3, po jednej 9 i 10 osobowej oraz 4 rodziny 11 osobowe.
Różnie kształtowała się ilość dzieci w poszczególnych rodzinach. Rodzin posiadających od 1 do 3 dzieci było 23 (w tym 10 rodzin z 3 dzieci), od 4 do 6 dzieci – 11, powyżej 7 dzieci posiadały 2 rodziny (jedna – 7, druga – 9).
Mieszkania
Rodziny cygańskie zamieszkują w budynkach z okresu międzywojennego, o dużym stopniu zużycia technicznego, wymagających najczęściej kapitalnego remontu. Niektóre budynki przeznaczone są do rozbiórki. Najwięcej rodzin romskich mieszka przy ul. Głogowskiej (9 rodzin), Jaworzyńskiej (8), Złotoryjskiej (4), Ściegiennego (3), Piastowska (3), Chrobrego (3) i Czarneckiego (3). Jedynie 9 rodzin mieszka w blokach wielorodzinnych wybudowanych w latach 70. z centralnym ogrzewaniem.
Mieszkania są o różnym standardzie, niektóre przeludnione. Z reguły brak w nich ciepłej wody, łazienek, toalety znajdują się na półpiętrze, posiadają ogrzewanie piecowe, gdzie niegdzie jest jeszcze poniemiecka elektryczna instalacja nadtynkowa. W większości wyposażone są w niejednorodne, wyeksploatowane stare meble. Od dawna nie były malowane. Mieszkania jednak utrzymane są schludnie. W każdym jest pralka, lodówka, telewizor (w niektórych dwa), natomiast rzadko radio i inne urządzenia odtwarzające dźwięk i obraz. W ani jednym mieszkaniu nie było komputera. Mieszkania są charakterystycznie udekorowane. Na centralnej ścianie dziennego (gościnnego) pokoju zobaczyć można fotografie rodzinne (oprawione zdjęcia małżeńskie, zdjęcia dzieci, malowane portrety kobiet) i obrazy świętych, wiszą także makatki i kilimy o tematyce religijnej. Dużo także kwiatów, żywych i sztucznych. W niektórych mieszkaniach na półkach meblościanek porozstawiane są liczne porcelanowe figurki tancerek, muzykantów, tańczących par, koni, gipsowe Madonny, kryształy. Na kanapach i łóżkach poukładane są kolorowe poduszki różnej wielkości. Tylko kilka mieszkań jest o wysokim standardzie.
Z inicjatywy realizatorów Programu dokonano w roku 2004 przeglądu wszystkich mieszkań zamieszkałych przez Cyganów, znajdujących się w zasobach ZGM. W przeglądzie brali udział pracownicy ZGM, UM oraz przedstawiciele społeczności romskiej. Stwierdzono, że w 38 mieszkaniach należy niezwłocznie wykonać (przed zimą) następujące prace remontowe: wymienić 19 pieców kaflowych (w niektórych mieszkaniach nie było w ogóle pieców, które kiedyś rozebrano), postawić 6 trzonów kuchennych (w miejsce wypalonych żeliwnych kuchni), wymienić 23 okna, przeglądnąć lub wymienić w 3 mieszkaniach instalację elektryczną. W pojedynczych mieszkaniach szybkiego remontu (wymiany) wymagały drzwi wejściowe i podłogi. Na ten cel ze środków rządowych i ZGM przeznaczono łącznie 70 tys. zł.
Należy zauważyć, że zakres prac remontowych w większości mieszkań jest o wiele szerszy. W 2003r. dokładnie zinwentaryzowano potrzeby remontowe w 16 mieszkaniach w zakresie stolarki okiennej i drzwiowej, modernizacji ogrzewania, remontu instalacji wodno-kanalizacyjnej, wymiany podłóg itd. Wartość robót, które należałoby wykonać, wyceniono na 237 tys. zł. Natomiast wartość prac w zakresie części wspólnych budynku określono na kwotę 643 tys. zł. Remonty mieszkań, jako zadanie długofalowe, będą kontynuowane w latach następnych.
30 Dane te są niepełne. Część osób zameldowana jest w Legnicy, ale w mieście nie mieszka – przebywa za granicą (Niemcy, Wielka Brytania) lub w innych polskich miastach. Jest też grupa osób mieszkająca bez zameldowania i co pewien czas przemieszczająca się. Charakterystykę tego środowiska (według stanu w sierpniu 2004) przedstawiam w oparciu o informacje uzyskane podczas bezpośrednich kontaktów z rodzinami romskimi. W trakcie przygotowań do realizacji Programu odwiedziłem 57 rodzin cygańskich w ich domach (niektóre wielokrotnie). Towarzyszyli mi pracownicy ZGM, Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej UM oraz prezes Stowarzyszenia Romów w Legnicy.
