W hołdzie bohaterom powstania w Getcie Warszawskim
Dzisiaj (24 kwietnia) z okazji 71. rocznicy wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim odbyła się uroczystość zapalenia zniczy i złożenia kwiatów pod obeliskiem przy ul. Cmentarnej w Legnicy, upamiętniającym powstańczy zryw żydowskich bojowników z 1943 roku.
Modlitwę za zmarłych zmówił James Nollet, Żyd z USA, który osiedlił się pod Legnicą. W uroczystościach rocznicowych wzięli udział przedstawiciele gminy żydowskiej, władz miasta z prezydentem Tadeuszem Krzakowskim, mniejszości narodowych, a także harcerze i mieszkańcy. Podobnie jak w wielu miastach w kraju, uczestnicy legnickich uroczystości otrzymali papierowe żółte żonkile, które przypięli do odzieży. Kwiaty te symbolizują pamięć o bohaterach powstania w 1943 r.
W tym roku uroczystości rocznicowe odbyły się po raz pierwszy przy ul. Cmentarnej, na skwerze przed Cmentarzem Żydowskim. Obelisk upamiętniający powstańczy zryw został bowiem w porozumieniu z Gminą Żydowską przeniesiony w to miejsce.
- To miejsce jest godne uczczenia pamięci powstańców – powiedział prezydent Tadeusz Krzakowski. – Dziękuję, że tak wielu mieszkańców przyszło upamiętnić tę rocznicę. Jej obchody zbliżają ludzi.
Powstanie w Getcie Warszawskim było pierwszym w okupowanej Europie dużym powstaniem miejskim. Było aktem rozpaczy, tragicznym wołaniem o godną śmierć ludzi skazanych na nieuchronną zagładę, nie miało bowiem najmniejszych szans powodzenia.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania były działania mające na celu likwidację getta i wymordowanie jego mieszkańców. Rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. w wigilię żydowskiego święta Paschy, w momencie, gdy w tzw. getcie szczątkowym znajdowało się tylko ok. 50-70 tysięcy Żydów (wobec niemal pół miliona w szczytowym okresie jego zaludnienia). Trwało niespełna miesiąc - do połowy maja. Walki toczyły się w centrum stolicy, będąc jednocześnie jakby „poza nią”, w dzielnicy zamkniętej, oddzielonej murem od części aryjskiej. W nierównej walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) z determinacją stawiali opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa oraz formacji pomocniczych. Niemcy metodycznie obracali getto w ruinę, paląc dom po domu.
Tylko nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać poza linię murów. Jednym z nich był ostatni dowódca ŻOB Marek Edelman, zmarły w 2009 roku. Symboliczna data końca powstania to 16 maja 1943 r., data wysadzenia Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. Odpowiedzialny za likwidację getta i stłumienie powstania Jürgen Stroop napisał w swoim raporcie: Była żydowska dzielnica mieszkaniowa przestała istnieć! Sporadyczne walki w ruinach trwały jednak aż do czerwca 1943 roku. Wzięci do niewoli powstańcy oraz ludność cywilna zostali zamordowani na miejscu lub wywiezieni do obozów na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Teren dzielnicy żydowskiej spalono i zrównano z ziemią. Ze względu na swoją symboliczną wymowę Powstanie w Getcie Warszawskim uważane jest przez naród żydowski za jedno z najważniejszych wydarzeń w jego historii.
